Sağlık ve Etraf Birliği HEAL’in (Health and Environment Alliance) hazırladığı ‘Kronik Kömürü Güzelleştirmek: 2030 Kömürden Çıkışın Türkiye İçin Sıhhat Faydaları’ başlıklı araştırma, termik santrallerinin müsaade müddetlerinin sona ereceği 2050 yılı yerine 2030’a kadar kapatılmasıyla önlenebilecek vefatlar, hastalıklar ve sıhhat maliyeti tasarruflarını ortaya koyuyor.
Araştırmaya nazaran, Türkiye’deki kömür santrallerinin önümüzdeki yedi yıl içinde kapatılmasıyla 102 bin 601 erken vefat, 30 bin 975 erken doğum, 67 bin 108 yetişkin bronşiti engellenebilir. Birebir vakitte 114 bin 683 hastaneye müracaat, 27 milyon 606 iş günü kaybı ve 231 milyon 333 bin hastanede geçirilen gün önlenebilir. Önümüzdeki yedi yıl içinde kömür santralleri kapatılırsa; astım hastası çocukların 3 milyon 772 bin gün astım ve bronşit semptomu göstermesinin önüne geçilebilir, 419 bin 835 çocuk bronşitten korunabilir. Ayrıyeten, sıhhat meselelerinin getireceği 3,1 trilyon TL (194 milyar euro) sıhhat maliyeti ortadan kaldırılabilir.
HEAL Türkiye Sıhhat ve Güç Siyasetleri Kıdemli Danışmanı Funda Gacal; Çanakkale, Adana, Hatay, Kütahya, Maraş, Muğla ve Zonguldak’ta hala faaliyette olan kömür santralleri üzerinde çalışma yaparak sıhhat üzerine tesirlerini ortaya koyduklarını söyledi.
Gacal, “Türkiye 2030 yılına kadar kömürden çıkmayı tercih ederse, 102 bin 601 erken vefat önlenebilir. Bu sayı, her yıl Türkiye’de trafik kazalarında hayatını kaybedenlerden 20 kat fazla. Sıhhat sistemi üzerindeki maliyetini de göz arkası etmemek gerekiyor. 2020 yılında Türkiye’nin sıhhat harcaması 250 milyar TL (15,5 milyar euro) oldu. Önümüzdeki yedi yılda kömürden çıkılırsa bu sayının 12,5 katı kadar sıhhat harcaması önlenebilir” dedi.
Tedbir alınmazsa ne olacak?
Halk Sıhhati Uzmanı Dr. Melike Yavuz da şunları söyledi:
“Kirli hava insan sıhhatini direkt olumsuz etkiliyor. Bu rapor, her türlü arıtma sistemi kullanılsa dahi termik santrallerin 2050’ye kadar faaliyette kalması halinde ortaya çıkacak sıhhat maliyetlerine odaklanıyor. Önlem alınmaması durumunda gelecekte çok daha ağır sıhhat meseleleri ve hasebiyle bunlara bağlı olarak artacak sıhhat masraflarıyla karşı karşıya kalacağız.”
‘Yen termik santral yapılmamalı’
Çevrenin insan sıhhatine tesirlerini Avrupa Birliği üyesi ülkelerde ve global ölçekte çalışan HEAL, karar vericilere davette bulunarak mevcut kömürlü termik santralleri için en geç 2030 yılı olmak üzere, kapatılma tarihlerinin belirlenmesi ve yeni kömürlü termik santral inşa edilmemesini istedi.