Göç Yönetimi Başkanlığı Sistemsiz Göçle Çaba ve Hudut Dışı İşleri Genel Müdürü Ramazan Seçilmiş, sistemsiz göçmenlerin, kolluk kuvvetlerince yakalandıktan sonra hudut dışı süreçleri tamamlanana kadar barındırıldıkları geri gönderme merkezlerinden biri olan Akyurt Geri Gönderme Merkezi’nde basın bilgilendirme toplantısı yaptı.
Geri gönderme merkezlerinin 2015’te 1740 kişi kapasitesine sahip olduğunu belirten Seçilmiş, bu yıl prestijiyle 30 geri gönderme merkezinin kişi kapasitesinin 20 bin 540’a ulaştığını söyledi.
Seçilmiş, “Şu an halihazırda geri gönderme merkezlerimizde yaklaşık 18 bin sistemsiz göçmen bulunuyor.” dedi.
Türkiye’nin sistemsiz göçle çabasını 2015’ten bu yana Sistemsiz Göçle Çaba Strateji Dokümanı ve Ulusal Hareket Planı’ndaki 4 stratejik öncelik çerçevesinde sürdürdüğünü lisana getiren Seçilmiş, bu stratejik önceliklere ait şu bilgileri verdi:
“Öncelikli maksadımız, sistemsiz göçü kaynağında durdurmaya yönelik faaliyetlerimiz var. Hudutta çok önemli önlemler almış durumdayız. Bu sene hudutlarımızda yüzde 36’lık baskı azalması kelam konusu. Yani hudutlarımızda engellediğimiz yabancı sayısında geçen yıla kıyasla yüzde 36’lık düşüş var. Van’da yakalanan sistemsiz göçmen sayısında yaklaşık yüzde 20 düşüş var. Ülke içinde aktif yakalamalar yapıyoruz. 2019’da 454 bin yabancı yakalamıştık, 2020 ve 2021’de pandemi nedeniyle bu sayılar düştü, 122 bin ve 162 bindi. Bu yıl ise 263 bin 136 sistemsiz göçmen yakaladık. Mükerrerlikten arındırdığımızda bu sayı 219 bin 495.”
Etkili ve sağlıklı işleyen geri gönderme sistemi kurduklarını söz eden Seçilmiş, “2016’da yüzde 9 olan hudut dışı muvaffakiyet oranımız, bu yıl Suriyelilerden ve mükerrerlikten arındırdığımızda yüzde 65’i bulmuş durumda. Halihazırda geri gönderme merkezlerinde hudut dışı edilecek 18 bin yabancıyı da hesaba kattığımızda yüzde 70’lere varan bir hudut dışı muvaffakiyet oranımız var.” dedi.
AFGANİSTAN BİRİNCİ SIRADA
Seçilmiş, “2019’da 107 bin sistemsiz göçmen hudut dışı etmiştik. En fazla hudut dışı edilen yıldı 2019. Bu yıl dün prestijiyle 109 bin 816 sistemsiz göçmen hudut dışı edilmiş durumda. Bu bizim açımızdan bir yılda en fazla hudut dışı yapılan yıl oldu. Bu manada bir rekor kırdık.” tabirlerini kullandı.
Bu yıl Afganistan’a 230 charter seferi düzenledikleri bilgisini paylaşan Seçilmiş, 61 bin 617 Afganistan asıllı yabancıyı ülkesine gönderdiklerini ve bu uyruktan yabancıları hudut dışı etmede yaklaşık yüzde 70 bir muvaffakiyet oranları olduğunu aktardı.
Seçilmiş, bu yıl hudut dışı edilen Pakistan asıllı yabancı sayısının ise 12 bin 914 olduğunu belirterek, bu yıl Pakistan’a 2 charter seferi düzenlediklerini ve bu uyruktan yabancıları hudut dışı etmede muvaffakiyet oranlarının ise yüzde 94 olduğunu söyledi.
Türkiye’nin geri gönderme ve hudut dışı muvaffakiyet oranında dünyadaki en başarılı ülke olduğunu vurgulayan Seçilmiş, şunları kaydetti:
“Avrupa Birliği ülkelerinde bu oranların yüzde 10’larda olduğunu söz edeyim. Hudut dışı süreçlerinde insan odaklı göç idaresi anlayışımızdan taviz vermiyoruz. Bizim bu hudut dışı muvaffakiyet oranlarımız arttıkça geri gönderme merkezleriyle ilgili vakit zaman haksız ithamlarla karşı karşıya kalıyoruz. Gerek Yunanistan’ın gerek Avrupa Birliği’nin insanlık dışı, insan haklarını hiçe sayan muamelelerine ses çıkaramayanların, göz yumanların geri gönderme merkezlerimizle ilgili kimi tezlerini görüyoruz. Bu savları büsbütün reddediyoruz. Sayı vereyim, 2020’den bu yana Yunanistan’ın geri itmelerinden kaynaklı 170 göçmen hayatını kaybetti.”
Geri gönderme merkezlerinde sistemsiz göçmenlerin tüm temel gereksinimlerinin karşılandığını, insan haklarına saygılı muamele gördüklerini, berbat muameleye maruz kalmadıklarını anlatan Seçilmiş, “Türkiye Cumhuriyeti korunma muhtaçlığı içinde olan ya da ülkesine gönderildiğinde zulüm ya da vefat tehlikesiyle karşı karşıya kalacak hiç kimseyi göndermez. Onlara gerekli muhafazayı sağlar. Bizim gayretimiz, bu korunma gereksinimi içinde olmayan, ülkemizde bulunan kaçak göçmenlerin ülkelerine geri gönderilmesidir.” diye konuştu.
Düzensiz göçmenlerin hudut dışı süreçlerine ait de bilgi veren Seçilmiş, “Sınır dışı süreçleriyle ilgili bizim geri gönderme merkezlerinde tutma süremiz 6+6 olmak üzere 12 ay. Bu müddette yabancıyı hudut dışı etmemiz gerekiyor. Yabancının hudut dışı edilmesiyle ilgili en kıymetli öge, seyahat evrakı var mı, yok mu. Seyahat evrakı varsa kanunda beklenmesi gerek mühletler var, dava açma mühleti üzere. Bu mühletler takip edildikten sonra 7 günden sonra çabucak hudut dışı ederiz. Yabancı da gönüllüyse feragat dilekçesiyle 7 günden evvel de gönderebiliriz.” diye konuştu.
.
Sürecin seyahat dokümanı olmaması durumunda farklı işlediğine işaret eden Seçilmiş, “Yabancının uyruk tespitine yönelik teknik gelişmeler sağladık, burada onu da söz edeyim. Dışişleri Bakanlığımız 78 ülkede vize verirken parmak izi almaya başladı. Bir sistemsiz göçmen ülkeye geldiğinde uyruğunu gizlese ya da öbür bir uyruktan olduğunu söz etse bile çok rahat bir biçimde parmak izi eşleşmesiyle uyruğunu tespit edebiliyoruz.” dedi.
Seçilmiş, yasa dışı yollarla sondan geçenlerin yakalandıktan sonra hudut dışı edilmelerine ait soru üzerine, “Ülkemize yasa dışı girenler Afganlar ve Pakistanlılar genelde doğu hudutlarımızda. Ayrıntılı mülakat sonrası gerçek kimliğini tespit ettikten sonra konsolosluğuyla temasa geçip şahsın seyahat dokümanını temin edip ülkesine gönderiyoruz.” diye konuştu.
Türkiye ile Pakistan ortasında 2019’da bir sistem kurulduğunu lisana getiren Seçilmiş, Türkiye’de yakalanan tüm Pakistanlıların parmak izi bilgilerini Pakistan makamlarıyla paylaştıklarını, bilgi teyidine ait kendilerine kısa müddette yapılan geri dönüş sonrası seyahat evrakı temin ederek ilgili kişinin hudut dışı edildiğini aktardı.
Seçilmiş, tıpkı biçimde Fas ve Cezayir ile de kurulan biyometrik data paylaşımı metoduyla bu iki ülke vatandaşı olup Türkiye’de yakalananların hudut dışı oranlarında önemli artış yaşandığını söyledi.
.
“TEKRAR DÖNME ORANI BİNDE 1”
Türkiye tarafından yakalanan bir yabancının sistemsiz göç ortak data tabanına kaydının yapıldığını ve daha sonra tekrar yakalanması halinde mükerrerliğini bu sayede görebildiklerini aktaran Seçilmiş, “Sınır dışı ettiğimiz yabancıların tekrar Türkiye’ye gelmelerine ait mükerrerlik oranı yalnızca yüzde 0,01.” bilgisini verdi.
Yabancıların hudut dışı süreçlerinin maliyetli bir iş olduğunu lisana getiren Seçilmiş, bu maliyetin yalnızca ulusal bütçeden karşılanmadığını, ilgili kanun hususu uyarınca hudut dışı edilen yabancının masraflarının kendisi tarafından karşılanmasının temel olduğunu ve iş birliği içinde olunan kimi ülke ve milletlerarası kuruluşların da seyahat masraflarını karşıladığını kaydetti.
Seçilmiş, geri gönderme merkezlerinde yalnızca vize, ikamet ihlalinde bulunan yabancıların tutulmadığını, kamu nizamı ve güvenliği açısından sakıncalı olan yabancıların da tutulduğunu ve bunların da daha sonra hudut dışı edildiğini anlattı.
Kamu tertibi ve güvenliğini bozan ya da cezaevinden tahliye edilen istisnasız her yabancının, hudut dışı edilmek üzere geri gönderme merkezlerine teslim edildiğini kaydeden Seçilmiş, geçmişte vatandaşlıktan çıkarılan Avustralyalıyı dahi hudut dışı ettiklerini söyledi.
Bu yıl yakalanan, mükerrerlikten arındırılmış 219 bin 495 sistemsiz göçmen sayısına Suriyelilerin dahil olup olmadığıyla ilgili soruya Seçilmiş, şu karşılığı verdi:
“Suriyelilere iki nedenle kolluk tarafından süreç yapılır. Birincisi, cürüm işlemiştir, kamu sistemi ve güvenliğini bozmuştur, cezaevine girmiştir, o yüzden sistemsiz göç ortak data tabanına kaydedilir. Bu Suriyelilerle ilgili hudut dışı etme kararı alınır ve geri gönderme merkezine alınırlar. Suriyeliler suça bulaştığı anda geri gönderme merkezine alınır. İkincisi, olağanda ülkemizde kayıtlı, süreksiz müdafaa altında fakat Avrupa’ya geçmeye çalışan, Yunanistan’ın geri ittiği, Batı’da başaramayıp kolluk tarafından yakalanan Suriyeliler de sistemsiz göç ortak data tabanına kaydedilir ancak bu Suriyelilerle ilgili hudut dışı etme kararı almayız. Zira bu şahıs ülke içinde süreksiz muhafaza altında, milletlerarası müdafaa statüsündeki bir Suriyelidir.
Uluslararası muhafaza statüsü ne vakit iptal edilir? Kamu nizamı ve güvenliği açısından sakıncalı olduğunda. Kabahat işlediklerinde statüleri iptal edilir, yasa dışı çıkıştan yakalandıklarında statüleri iptal edilmez, kayıtlı oldukları vilayetlere yönlendirilirler, imza hükümlülüğüne tabi tutulurlar. Üç defa imza yükümlülüğüne de uymazsa o vakit statülerinin iptaline kadar bir noktaya gidebilirler.”
.
BASINA TANITILDI
Seçilmiş, açıklamasının akabinde gazetecilerle birlikte geri gönderme merkezini gezdi.
Kolluk kuvvetlerince yakalanarak geri gönderme merkezine getirilen sistemsiz göçmenlerin birinci olarak parmak izleri alınarak bilgi tabanındaki bilgilerle eşleştirmesi yapılıyor.
Daha sonra üzerleri ve eşyaları el dedektörü ve X-ray aygıtlarıyla aranan göçmenlerin, yanlarındaki yasaklı eşyaları tutanakla emanete alınıyor.
Özel sıhhat durumları da dahil olmak üzere öteki bilgileri kayıt altına alınan sistemsiz göçmenlere, temel muhtaçlık materyalleri teslim ediliyor.
Güvenlik önlemleri kapsamında, odalar, tuvalet ve banyolar hariç olmak üzere 302 kamerayla 7 gün 24 saat izlenen merkezde, sistemsiz göçmenlere günlük en az 2 bin 500 kalorilik 3 öğün yemek veriliyor.
Düzensiz göçmenlerin kıyafet gereksiniminin karşılanması için kıyafet alanı ile toplumsal faaliyetlerin gerçekleştirildiği alanları da barındıran merkezde, sıhhat hizmetinin sunulması için bir de poliklinik bulunuyor.
Günde en az 1 saat havalandırma alanına çıkarılan sistemsiz göçmenler, vaktini fotoğraf ve spor yapıp, masa tenisi oynayarak da değerlendirebiliyor.
AA