2022 Nobel Kimya Ödülü’nü Amerikalı ve Danimarkalı kimyagerler Carolyn R. Bertozzi, Morten Meldal ve K. Barry Sharpless kazandı.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nde düzenlenen basın toplantısında, Bertozzi, Meldal ve Sharpless’in, “click kimyasının ve bioortogonal kimyanın gelişiminden” dolayı mükafata layık görüldüğü belirtildi.
“Click kimyasının ve bioortogonal kimyanın”, kimya bilimini yeni bir işlevselcilik çağına taşıdığına işaret edildi.
Bertozzi’nin bioortogonal tepkilerinin, hücrenin olağan kimyasını bozmadan meydana geldiğine, bu tepkilerin, öteki birçok uygulamanın yanı sıra daha maksada odaklı kanser tedavilerine katkı sağladığına dikkat çekildi.
Sharpless ve Meldal’ın da kimyanın fonksiyonel bir formu olan “click kimyasının” temelini attıkları belirtildi.
2015’TE MÜKAFATI AZİZ SANCAR KAZANMIŞTI
2021’de Nobel Kimya Ödülü’nü Alman kimyager Benjamin List ve İskoç asıllı Amerikalı kimyager David W.C. MacMillan kazanmıştı.
List ve MacMillan, molekül inşasında yeni ve becerikli bir araç olan “organokatalizi” geliştirmelerinden dolayı mükafata layık görülmüştü. İki bilim beşerinin geliştirdiği bu aracın, farmasötik araştırmalarında büyük tesir yarattığına ve kimyayı daha “çevre dostu” hale getirdiğine işaret edilmişti.
Ödül, 2020’de “DNA zincirlerini kesmeye ve tekrar birleştirmeye imkan sağlayan ‘CRISPR/Cas9’ sisteminin geliştirilmesine katkılarından ötürü” Fransız mikrobiyolog Emmanuelle Charpentier ile Amerikalı biyokimyacı Jennifer A. Doudna’ya verilmişti.
2020 Nobel Kimya Mükafatı, bayan adaylar ortasında paylaşılan birinci örnek olmuştu. Mükafata Charpentier ve Doudna’dan evvel 5 bayan layık görülmüştü.
Marie Curie 1911’de, kızı Irene Joliot-Curie 1935’te, Dorothy Crowfoot Hodgkin 1964’te, Ada Yonath 2009’da ve Frances H. Arnold 2018’de mükafatı kazanmıştı.
1901’den bu yana her yıl kimya alanında insanlığa kıymetli katkı sunan şahıslara verilen Nobel Kimya Ödülü’nü 2015’te Türkiyeli bilim insanı Aziz Sancar kazanmıştı.