Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Bayan ve LGBTİ+ Kurulu üyeleri, TGS Genel Merkezi’nde bayanların ve LGBT+ bireylerinin yaşadıkları polis şiddetiyle ilgili açıklamalarda bulundu. Kurul ismine açıklamayı Çağrı Sarı okudu. Sansür Yasası diye bilinen Dezenformasyon Kanunu’na vurgu yapılırken, tutuklanan MA ve Jinnews muhabirlerinin durumu paylaşıldı. Ayrıyeten kurulun 13 gazeteciyle yaptığı anket çalışmasının bilgileri de kamuoyuna duyuruldu.
TGS LGBT artı Kurulu’nun açıklaması şöyle:
‘2021’de bayan ve LGBTİ+ gazetecilere yönelik şiddetin dörtte biri Türkiye’de’
“Kadın ve LGBTİ+ gazetecilerin 2022 boyunca yaşadığı bu şiddet birinci değil, tek değil. 25 Kasım Bayana Yönelik Şiddette Karşı Milletlerarası Gayret ve Dayanışma Günü yaklaşırken, Sansür Yasası dediğimiz Dezenformasyon Yasası’nın Meclis’te kabul edilmesinin akabinde bu imajların daha fazlasını yaşayacağımızdan endişeleniyoruz. Sansür Yasası’yla bugün toplumun haber alma hakkı engelleniyor. Meclis’te kabul edilmesinden 10 gün sonra 11 gazetecinin gözaltına alınması, 9’unun tutuklanması bunun ispatı. 25 Ekim’de tutuklanan 9 gazetecinin 5’i bayan. Her gün sokakta, aksiyonda, basın açıklamasında, yani haber takibi sırasında bayan gazeteciler fiziki, kelamlı yahut ruhsal şiddete maruz kalıyor. Kolluk kuvvetleri bayan gazetecilere şiddet uyguluyor, cinsiyet ayrımcılığı yapıyor. Gazetecilikte Bayan Koalisyonu bilgilerine nazaran; 2021’de bayan ve LGBTİ artı gazetecilere yönelik tüm dünyada kaydedilen şiddet olaylarının dörtte biri Türkiye’de yaşandı. Bu oran 2022’de yüzde 43,9 arttı.
Avrupa ve OECD ülkeleri ortasında erkeklerden fizikî yahut cinsel şiddet gören bayan oranının en yüksek olduğu ülke, Türkiye. TGS Bayan ve LGBTİ artı Komitesi olarak kısa müddet evvel, kolluk şiddetine dair bir çalışma yaptık. Farklı vilayetlerden 13 gazeteciyle konuştuk. Sorularımızdan biri ‘En çok hangi aksiyonu takip ederken kolluğun şiddetine maruz kalıyorsunuz’ idi. Gelen karşılıklarda ‘Artık şu aksiyon diyemiyorum, bir keyfiyet kelam konusu. Genelde duyulmasını istemedikleri harekette şiddete maruz kalıyoruz, manzara çekmemiz engelleniyor’ deniyordu. Müşahedelerimize ve sendikamıza iletilen bilgilere dayanarak sorduğumuz bir öbür soru ‘Son 6 ayda şiddetin dozunun ve sıklığının arttığını düşünüyor musunuz’ idi. 13 gazetecinin 12’si yani, yüzde 92,3’ü bu müşahedemizi destekledi.
TGS LGBT artı Kurulu olarak bayan ve LGBTİ artı gazetecilerin tecrübe transferlerini da kamuoyuyla paylaşıyoruz:
‘Bir polis diziyle boynuma bastırarak nefes almamı engelledi’
– Tutuklu gazetecilerle dayanışmak için 5 Temmuz’da Ankara Ulus’taki aksiyon öncesi polis tarafından gözaltına alındım. 5-6 polis tekme, yumruk ve tokatlarla dövdü. Yere yatırıldım, zıt kelepçe yapıldı, bir polis diziyle boynuma bastırarak nefes almamı engelledi.
‘Eve gittiğimde bedenimdeki morlukları sayıyorum’
– Seyahat davası kararını protesto aksiyonlarında (26 Nisan 2022) Cihangir’de ablukaya alınan aksiyoncuları görüntülemek istedik. Polis gazetecilere de müdahale etti. Basın Kanunu’nu hatırlattığımız ve halkın haber alma hakkının ihlal edildiğini belirttiğimiz bir polis Anayasa Mahkemesi’ne gitmemiz gerektiğini söyledi. Ben de ‘Madem o denli gidelim’ dedim, bir öteki polis ‘Bir sinkaf yapamazsınız’ cevabını verdi.
– Konuta gittiğimde bedenimdeki morlukları sayıyorum. Bunlar bizim ‘rutinimiz’ haline geldi. Gerçeklerin duyulmasını, bizlerin tanıklık yapmasını istemiyorlar.
– Gözaltına alan polis, gazeteci olduğumu söylediğimde ‘sen benim gazetecim değilsin’ dedi. O polis son aylarda pek çok harekette taciz ve şiddet manzaraları ile gündeme gelen Hanifi Zengin’di.’
‘Gazetecilere yönelik cadı avının farkındayız’
Görüyoruz, gazetecilere, bayanlara, LGBTİ artılara uygulanan şiddeti, dışlamayı, yok saymayı, görüyoruz. Anlıyoruz! Saklanmaya, susturulmaya çalışılanları anlıyoruz. Türkiye Gazeteciler Sendikası Bayan ve LGBTİ artı Komitesi olarak gazetecilere yönelik cadı avının farkındayız. Bu şiddete maruz kalmamızın asıl nedeni, toplumun gözü kulağı olmamız. 25 Kasım bizim için yalnızca bayana yönelik şiddete karşı çıktığımız bir uğraş günü değil. Mesleğinden ötürü şiddete maruz kalan bayanları savunduğumuz bir gün.
‘Haber yaparken şiddet görmek istemiyoruz’
Artık bayana yönelik şiddet haberi yapmak istemiyoruz. Haber yaparken şiddet görmek istemiyoruz. Bayanların hayat hakkı için elzem olan İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasını kabul etmiyoruz. Çalışma hayatında şiddetin ve tacizin önlenmesine ait gayretimiz de devam ediyor. 2019’da, Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün (ILO) Milletlerarası Çalışma Konferansı’nda kabul ettiği 190 Sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesi’ni, toplu iş mukavelesi imzaladığımız işyerlerinde uygulamaya soktuk. 2022’de sürdürdüğümüz çalışma ile bayan gazetecilerin güvenliğini, huzurunu sağlamak hedefiyle 4 işyerinde siyaset evrakı uygulamaya koyduk, 2 işyerinde toplu iş kontratına husus olarak ekledik.
Tabii ki kâfi değil! Her gün her yerde yaşadığımız şiddeti önlemeden hiçbir adım kâfi değildir. Bunun için TGS Bayan ve LGBTİ artı Komitesi olarak her adımımız ileriye gerçek olacaktır. Ekonomik, toplumsal, kültürel tüm baskılara karşın bayan dayanışmasının gücünü biliyoruz. Bu dayanışmayı yükseltmek, başta hayat hakkımız olmak üzere tüm insani haklarımıza sahip çıkmaya herkesi davet ediyoruz. Gelin birlikte gayret edelim, çabayı büyütelim.”
‘Beni engelleyen polis memuru ödüllendirildi’
TGS’deki basın toplantısında, daha sonra görüntüde da yer alan Üniversal Gazetesi Muhabiri Aksiyon Nazlıer ve Bianet Muhabiri Tuğçe Yılmaz kelam alarak yaşadıkları polis şiddetini paylaştı.
Eylem Nazlıer: 1 Eylül Dünya Barış Günü’nde Taksim’de yapılan açıklamayı izliyordum. Açıklamaya polis müdahale etti, o periyot İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı olan şahıs, bir bayan eylemciyi kastederek ‘bırakın gitsin şu o…’ üzere bir kelam kullandı. O anı kaydettiğimi gördü, bana yöneldi. Telefonumu almaya çalıştı ancak vermeyeceğimi ve öteki basın mensuplarının geldiğini anlayınca basın kartımı göstermemi istedi. O gün tekraren engellendim. O manzaralar çok reaksiyon çekti. Lakin birkaç gün sonra o Emniyet Müdür Yardımcısı’nın terfi ettiğini öğrendim. Ödüllendirildi. Aslında bu biz gazetecilerin ‘rutini’ haline geldi. Sorumlular yargılanmadığı üzere hem cezasızlıkla hem de ödüllendirilmeyle mükafatlandırılıyorlar.’ Öteki olay ise Şebnem Korur Fincancı için yapılan harekette gerçekleşti. Şova katılan kitle çembere alındı. Ben de o çemberin içinde kaldım. Beni biraz geç fark ettiler. Fark ettiklerinde de çok sert bir müdahaleye maruz kaldım. Kollarımdan çekiştirmeye başladılar. O sırada bayan bir polis, telefonuma ve basın kartıma el koydu. Bir taraftan da boğazımı sıktı. Gazeteciyim dememe karşın gözaltı yapmaya çalıştı. Savaş alanı üzereydi ortalık.
‘Sivil polislerden biri beni taciz etti’
Tuğçe Yılmaz: 1 Eylül 2022’de, İstanbul Kadıköy’deki Dünya Barış Günü hareketlerinde haber takibi esnasında sivil polislerden birinin cinsel saldırısına maruz kaldım. Türkiye’de haber takibi günbegün gazeteciler için daha sıkıntı hale gelse de bayan ve LGBTİ artı gazeteciler bir de polisler tarafından cinsel tacize ve taarruza maruz kalıyor. Ben de bu gazetecilerden biriyim ve 1 Eylül’de haber izlemeye gittiğim bir harekette taarruza uğramakla kalmadım, bir haberci olarak mesleğimin gereğini de yerine getiremedim. Zira polis tarafından engellendim. Haber takibi esnasında polisler birinci olarak manzara almamızı engellemek için bizi itmeye başladı, fakat aksiyoncu bayanları başka tarafa gerçek yönlendirmeye başlayınca biz de bu kere bayanları takibe başladık ve o esnada polis barikat kurdu. Harekete gelen üç bayanı da itmeye başladılar. Ben kollarım üstte, telefonumu kaldırdığım bir konumda imaj almaya çalışıyordum. Tam o anda, ortada bir arbede bile yokken, sivil polislerden biri şuurlu bir atılımla sol göğsümü sıktı. Bu, kazara olmuş bir şey değildi. Yani sivil polis taammüden, doğruca göğsümü sıktı. Bu kişinin ismini bilmiyorum lakin yanımda zati muhabir arkadaşlarım da vardı. Başka gazeteci arkadaşlarım da manzara aldı. Taciz anının imajı de var. Yaptığı hareketi, neyse ismiyle direkt söyledim. Taciz anında kendimi savundum. Ve elini üstümden ittim. Polisler, arkadaşlarının yüzü kayıtlara girmesin diye geriye gönderdiler çabucak. Artık ise süreç devam ediyor. Polisin kimliğinin tespit edilmesi ve öteki tüm süreçlerin ilerlemesi için avukatımla birlikte hata duyurusunda bulunduk. Her gün bayan ve LGBTİ artıları; sapkın, ahlâksız olarak gaye gösterenlerin bayan ve LGBTİ artı gazetecilere yönelik taarruzlarına bugüne dek ben ve başka meslektaşlarım sessiz kalmadık, bundan sonra da kalmayacağız.”