Turizmde bugün epey gelişmiş olsa da Ruanda geçmişte çok sıkıntı günler geçiren bir Sahra Altı Afrika ülkesi… 1994’te ülkede çıkan bir isyan sebebiyle yaklaşık 100 gün içinde 800 bin kişi katledilmişti. Ama Ruanda yaralarını süratle sardı ve günümüzde itimatla seyahat edilebilecek bir ülke haline geldi. Virunga Sıradağları üzerindeki yağmur ormanlarında yaşayan dağ gorilleri de ülkenin ismini tüm dünyaya duyurmasını sağlıyor. Sizlere işte bu gorilleri görmek için yaptığım yürüyüşten bahsetmek istiyorum… Ülkeye Ruanda Kalkınma Ajansı davetiyle her yıl ‘Kwita Izina’ ismiyle düzenlenen bebek gorillere isim verme merasimine katılmak için gittim. Merasimden sonra Ruanda’yı gezme bahtım da oldu.
Özgürce yaşayacaklar
Dağ gorilleri dünyada yalnızca Ruanda, Uganda ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti ortasındaki Virunga Yanardağı’nın yağmur ormanlarında yaşıyor. 150-200 kilograma kadar ulaşıyor tartıları, lakin dev üzere görünmelerine karşın epeyce zararsızlar. Otçullar, aile olarak yaşıyorlar. Ruanda’daki dağ gorili müşahedeleri Volcanoes Ulusal Parkı’nda gerçekleştiriliyor. Gorilleri görebilmek için park idaresinden özel müsaade almak gerekiyor. Bu müsaadeler çok çabuk dolduğu için mümkün olduğunca erken almakta yarar var zira günde her biri 8 şahıstan oluşan en fazla 10 farklı kümeye müsaade veriliyor.
Egzotik ve varlıklı toprakları olan (üstte) Ruanda, yaşadığı makûs günlerin anısına anıtlar (altta) dikmiş.
İzinlerin bir de maddi boyutu var. Her ülke kendi fiyat siyasetini uyguluyor. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde 400, Uganda’da 700 ve Ruanda’da 1.500 dolar. Bu müsaade fiyatı azımsanamayacak kadar yüksek ancak Ruanda’da alınan fiyatın yüzde 10’unun yöreyi kalkındırmak üzere halkın eğitim ve sıhhat muhtaçlıkları için harcandığını belirtmek gerek. Ayrıyeten Ruanda’nın takdirimi kazanan çok sayıda projesi var. Bunların en kıymetlisi de dağ gorilleriyle ilgili. Son yıllarda dağ gorillerinin kuşağının tükenme riski ortadan kalktığı ve nüfusları arttığı için Volcanoes Ulusal Parkı’nın yüzölçümünün yüzde 20 büyütülmesine karar verildi. Bu proje kapsamında yöre halkı daha uzak bir bölgeye taşınacak, onlara konut ve maddi dayanak verilecek. Böylelikle dağ gorilleri de daha geniş bir alanda özgürce yaşayabilecekler. Gelelim yürüyüşe… Müsaade alan herkes parkın girişinde toplanıyor. Gorilleri görecek bireyler için teşekkür dansları yapılıyor, müzikler söyleniyor. Bu aktiflik sayesinde biraz heyecanınız yatışıyor. Sonra kümeler otomobillerine binip goril ailelerinin bulunduğu bölgeye en yakın yere gidiyorlar.
Her goril ailesi parkın farklı bölgesinde olduğu için yürüyüş mühleti de her kümeye nazaran değişiklik gösteriyor. En yakındaki goril ailesini görmek için bir saatlik yürüyüş yeterliyken en uzaktakini görmek için 5 saat yürümek gerekebiliyor. Bu nedenle gruplama sırasında sıhhat durumu en yeterli olanlar en uzaktaki goril ailesine gidecek halde bir planlama yapılıyor.
Arabalarla goril ailelerinin en yakın olduğu yere ulaştıktan sonra asıl macera başlıyor. Vakit zaman doruklara tırmanılıyor, aileye yeterlice yaklaşıldığındaysa sık ağaçlı ormanın içine giriliyor. Bu bölgede daima bekleyen ve gorillerin güvenliğini sağlayan vazifeliler oluyor.
Ormanda yürüyüşse hiç kolay değil. Yerler sarmaşıklarla kaplı olduğundan insan kendini uzayda yürüyor üzere hissediyor. Bir misyonlu bu bitkileri keserek yolu açıyor ancak tekrar de sarmaşıklar ayağınıza dolanıp sizi düşürebiliyor.
Bu kuvvetli yürüyüşten sonra vazifeliler sizi dağ gorillerinin olduğu yere ulaştırıyor. Bu süper primatlarla onların konutunda baş başa olmak inanılmaz heyecanlı. Kimi uyuyor, kimi esniyor, kimi yanındakine masaj yapıyor.
Hürriyet seyahat gezgini Yaprak Gürdal Susa goril ailesini ziyaret etti.
Unutulmaz deneyim
O kadar dingin, o kadar sakin, o kadar huzurlular ki… Gorilleri gerilime sokmamak için yanlarında yalnızca bir saat kalabiliyorsunuz. O bir saat o denli süratli geçiyor ki ne kadar çok fotoğraf ve görüntü çekseniz yanınıza kâr kalıyor. Benim dahil olduğum yürüyüş kümesi Susa goril ailesini ziyaret etti. Bu aile normalde çok uzak bir bölgedeymiş lakin biz çok şanslıydık ve onları çok zorlanmadan görebildik. Ailenin iki bebeği vardı. Kwita Izina merasiminde bu bebeklerden birine Steve Jobs’un eşi Laurene Powell Jobs tarafından Muganga Mwiza ve başkasına de Dr. Frank Luntz tarafından Baho isimleri verilmişti.
Ruanda’da şayet tek bir yere gidecekseniz orası bence Volcanoes Ulusal Parkı olmalı. Yüksek fiyatına karşın dağ gorilleriyle baş başa geçirdiğiniz bir saatin her anına değiyor, ömür uzunluğu unutamıyorsunuz.
Nerede kalalım?
Parkın yakınında, Musanze’deki Red Rocks bir kültür merkezi. Sırt çantalı gezginler burada hostel yahut çadırda konaklayabiliyorlar. Tiloreza Volcanoes Ecolodge orta sınıf bir otel. Virunga Inn Resort&SPA kuş yuvası biçiminde tasarlanmış mimarisiyle hayli hoş bir tercih olabilir.
Ne yiyelim?
Ruanda’da çokça patates, pilav, plantain (bir çeşit muz kızartması), dana eti, tavuk, balık ve çokça tropikal meyve yiyebilirsiniz.