İSTANBUL (İGFA) – 20 yılda uzun kuraklık periyotları ve şiddetli yağışlar görüldüğünü kaydeden Üsküdar Üniversitesi SHMYO Etraf Sıhhati Program Lideri Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, günümüzde su düşünce yaşanmasının en temel sebebinin iklim değişikliği olduğunu vurguladı.
Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller: “Ülkemiz kişi başına düşen su ölçüsü değerlendirildiğinde ‘su stresi’ yaşayan bir ülke ve yapılan çalışmalara nazaran önümüzdeki 20-30 yıllık süreçte, nüfus artışı da göz önünde bulundurularak, ‘su kıtlığı’ yaşayan bir ülke olmamız bekleniyor.”
DR. ADİLLER, İSTANBUL’DAKİ BARAJLARIN DOLULUK ORANLARINI DEĞERLENDİRDi
“İstanbul’un ülkemizin en yüksek nüfuslu kenti olmasından ötürü, doğal olarak su gereksinimi da epeyce fazla” diyen Adiller, resmi datalara nazaran nüfusun 16 milyonu bulduğu kentte doğal olarak çok yüksek ölçüde su kullanıldığını lisana getirdi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2020 bilgilerine nazaran İstanbul’da kişi başına günlük su kullanım ölçüsünün 190 litre olduğunu tabir eden Adiller, “Ortalama kıymetlerle bile hesapladığımızda günlük su kullanım ölçüsünün 3 milyon metreküpün üzerinde olduğunu görüyoruz. 2023 yılı temmuz ayında ise İSKİ tarafından yapılan bir açıklamada, su kullanımında rekor kırıldığı ve bir günde yaklaşık 3,6 milyon metreküp su kullanıldığı bilgisi paylaşıldı. Bu ölçüdeki suyun temin edilmesi de bilhassa su kaynakları açısından güçlü olmayan Marmara Bölgesi’nde epey güç” diye konuştu.
BU YIL YAŞADIĞIMIZ SUSUZLUK ÖNÜMÜZDEKİ YILLARDA TEKRARLANABİLİR
Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, son 10 yıllık baraj doluluk oranlarına bakıldığında bilhassa içinde bulunulan 2023 yılı Kasım ayında barajların doluluk oranının geçmişte bu kadar düşmediğinin görüldüğünü anlatarak, “15 Kasım itibariyle değerlendirdiğimizde baraj doluluk oranımız yüzde 17 düzeylerinde. Evvelki yıllara baktığımızda ise en son 2020 yılının birebir tarihlerinde yüzde 28 düzeylerinde olduğunu görüyoruz. Bu da bize bu yıl yaşadığımız susuzluk her ne kadar harikulâde üzere görünse de önümüzdeki yıllarda tekrarlanabileceği hakkında fikir veriyor.” dedi.
Yüksek nüfus yoğunluğuna sahip Ankara’da kişi başına tüketilen günlük su ölçüsünün 246 litre, İzmir’de ise 221 litre olduğunu belirten Dr. Adiller, “Bu açıdan bakıldığında İstanbul’daki vatandaşımız çok yüksek düzeyde su kullanıyor demek hakikat olmaz. Lakin yeniden de su tasarrufu yapmamız, su kullanımını daha düşük düzeylere çekmemiz pek çok açıdan değerli. Bu durumun kökünden çözülmesi için bilhassa nüfusun artmaya devam ettiği göz önünde bulundurulursa yalnızca su tasarrufu kâfi olmayacak. Su tasarrufu yanında hem su potansiyelinin verimli kullanımı, suyun yine kullanımı bahislerinde çalışmalar yapılmalı, hem de İstanbul için aktif nüfus siyasetleri üzerinde çalışılmalı” diye konuştu.
YAĞMURA KARŞIN NEDEN BİRTAKIM BARAJLARIN SU DÜZEYLERİ DÜŞÜYOR?
Öncelikle tüm yağışların direkt barajlara dolmadığını belirten Adiller, “Barajlar yalnızca kendi, yüzeylerine yağan yağışı direkt alırlar. Karalara düşen yağışların da bir kısmı muhakkak bir müddet gecikmeli olarak barajları besler. Barajları besleyen su ölçüsü da yağışın nasıl düştüğüne bağlı olarak değişiyor. Barajların yağış suları tarafından yüksek oranda beslenebilmesi için yağışların ya kar halinde yağmaları ya da sık aralıklarla düşük şiddetli yağmurlar halinde düşmeleri gerekiyor.” diye konuştu.
Ahmet Adiller, ani ve şiddetli yağışların hem barajlara hem de yeraltı suyunun beslenmesine düşük katkı sağladığını lisana getirerek, “Maalesef günümüzde pek çok bölgede su meşakkati yaşamamızın temel sebebi de bu durum. Geçmişten günümüze yağış ölçülerini incelediğimizde çok önemli bir düşüş olmadığını görüyoruz. Hatta bölgesel olarak arttığı yerler bile var. Lakin bu noktada yağışın düşme halinde önemli değişimler gözlemleniyor. Maalesef ülkemizin bulunduğu coğrafya iklim değişikliğinden çok etkileniyor. Yapılan çalışmalar dünya genelinde 1951-2012 devri için ortalama 0,72°C’lik sıcaklık artışı olduğunu ortaya koyarken, 1979-2010 ortasındaki 32 yılda, Türkiye’de ortalama olarak 1,2°C’lik bir sıcaklık artışı belirliyor. Son 20 yılda da bunun tesirlerini uzun kuraklık periyotları ve şiddetli yağışlar ile görüyoruz. Bu durum da farklı hallerde maddi ve manevi ziyana uğramamıza sebep oluyor. Günümüzde su kasvet yaşamamızın en temel sebebi iklim değişikliğinin tesirlerini derinden hissediyor olmamız” dedi.
Baraj, gölet üzere yüzeysel su kaynakları ile yeraltı sularının pek çok kesimin direkt hammaddesi durumunda olduğunu da hatırlatan Adiller, Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığının 2022 bilgilerine nazaran ülkemizin güç üretiminin yaklaşık yüzde 20’lik kısmının hidroelektrik güç üretiminden geldiğini de belirterek, şunları kaydetti:
“Bu durum su kaynaklarında meydana gelebilecek ziyanların güç üretimini de etkileyebileceğini göz önüne seriyor. Lakin ülkemizin hidroelektrik güç potansiyelinin epeyce yüksek olması yapılacak yatırımlarla bu durumun önlenebileceğini gösteriyor. Fakat genel bir kıymetlendirme yaptığımızda; ülkemiz, kişi başına düşen su ölçüsü değerlendirildiğinde ‘su stresi’ yaşayan bir ülke ve yapılan çalışmalara nazaran önümüzdeki 20-30 yıllık süreçte nüfus artışı da göz önünde bulundurularak ‘su kıtlığı’ yaşayan bir ülke olmamız bekleniyor. Aslında günümüzde de bölgesel değerlendirmeler yapıldığında Marmara, Sakarya ve Küçük Menderes havzalarımızın bu durumla yüzleştiğini söyleyebiliriz”