Kayseri’deki Koramaz Vadisi, 14 Nisan 2020’de UNESCO Süreksiz Miras Listesi’ne eklenerek, ülkenin listedeki kültür varlığı oldu. 12 kilometre uzunluğundaki vadinin taban yüksekliği doğu kenarında bin 500 metre, batı kenarında bin 665 metre. 7 yerleşim alanı ve antik devrin terk edilmiş yerleşimlerinin bulunduğu Koramaz Vadisi, tarihi, kültürel ve doğal mirasa mesken sahipliği yapıyor. Vadide, Bizans, Roma, Selçuklu ve Osmanlı periyoduna ilişkin izler bulunuyor. 2 yıl evvel Vadi içinde yer alan Vekse Mahallesi’nde yıllardır güvercinlik olarak bilinen kimi yapıların columbarium olduğu ortaya çıktı. Bu yapılar, turizme kazandırılmayı bekliyor.
Columbarium ile ilgili bilgi veren ÇEKÜL Temsilcisi Prof. Dr. Osman Özsoy, “Columbarium’lar Roma devrine ilişkin mezarlardır. Bir nevi columbarium’lar, bireylerin yakıldığı vakit küllerinin saklandığı yerlerdir. Hali vaktinde olmayan şahısların külleri toplu bir formda koyuluyordu. Hali vakti yerinde olan bireylerin külleri ise kral mezarı biçiminde ve daha görkemli formda saklanırdı. Bu şahıslar yoksul şahıslara kıyasla tek başlarına büyük bir columbarium inşa ettirirdi. Buralar vatandaşların kendi kullandığı mezarlardır” diye konuştu.
‘UNESCO SÜREKSİZ MİRAS LİSTESİNDE YER ALIYOR’
Koramaz Vadi’sinin 14 Nisan 2020’de UNESCO süreksiz miras listesine girdiğini belirten Osman Özsoy, “UNESCO heyeti, columbarium’ları pahalı gördü ve mezarların korunması için bölgeyi tescilledi. Şu ana kadar tespit edilmiş 21 adet columbarium bulunmaktadır. Bu mezarların 18 tanesi Ağırnas bölgesinde, 2 tanesi Dimitre bölgesinde ve 1 tanesi ise Koramaz Vadisinde bulunmaktadır. Yeni ihbarlarla ve haritalandırmalarla bu columbarium’ların sayısının artacağını düşünüyoruz” sözlerini kullandı.
‘COLUMBARİUM’DA BİR NİŞ KİRALIYORSUNUZ’
Columbarium’un yapısına değinen Prof. Dr. Özsoy, “Bu mezarlıklar aşikâr bir periyoda kadar mezarlık olarak kullanılan yani insanların yakılarak defin edildiği yerlerdir. Mezarlıkların içinde muhakkak bir sayıda geometrik biçimlere sahip niş (mimari yapılarda duvar içinde bırakılan oyuklar) çıkartmaları bulunuyor. Sistemin sürece formu şu formda: Yakınınızın küllerini toprak bir kaba koyuyorsunuz, columbarium’da bir niş kiralıyorsunuz. Bu nişlerin 6 ay ile 3 yıl ortasında kira vakitleri oluyor. O niş size belli bir müddet için kiralanmış oluyor. Parasını ödediğiniz surece yakınlarınızın külleri, nişlerin içerisinde koruma edilmiş oluyor. Küllerin kime ilişkin olduğu ise kapların üzerine yazılan yazılar ile ya da semboller ile belirlenmiş oluyor. Bu kira parasını ödeyemediğiniz vakit yakınlarınızın külleri columbarium’daki boş siloların içerisine dökülüp, toprağa karışıyor” dedi.
‘GÜVERCİNLİK OLARAK KULLANILIYOR’
Hristiyanlık ve Müslümanlık üzere dinlerin ortaya çıkmasından sonra bu mezarların terk edildiğini kaydeden Prof. Dr. Özsoy, şöyle konuştu:
“Mezarlığın üst bölmesinde bir baca bulunuyor. O bacaya güvercinler iniyor. Güvercinlerin bölgeye alışması için yem, yiyecek üzere besinler konuyor. İnanışa nazaran güvercinler, insanların ruhlarını gökyüzüne ulaştırmış oluyor. Bu inanış Hristiyanlık ve Müslümanlık üzere dinler ortaya çıktıktan sonra terk edilmiş. İnanış sona erdikten sonra bu mezarlıklar güvercinlik halinde kullanılmaya başlanmış ve güvercinlerin gübreleri kullanılmış. Geçmişte hem güvercinlik hem de mezarlık olarak kullanılan Columbarium’lar baş karışıklığına neden olmuş.”