Türkiye’deki 14 milyon emeklinin 8 milyonu açlık hududu ya da altında fiyat alıyor. 7 milyon emekli gündelik işlerde çalışıyor. Ya sokakta mendil satıyor ya pazarda limon ya da bulaşıkçılık yapmak zorunda kalıyor. Emeklilerin tamamı ya bankalara ya etrafına borçlu, icralarla da gayret ediyor.
Haziran 2022 prestijiyle İŞKUR’a iş başvurusu yapan emekli sayısı ise arttı. Haziran 2022 prestijiyle 50 yaş ile 65 yaş üstü kümede iş arayanların sayısı 192 bin 205’e yükseldi. Geçen yıl tıpkı devirde bu sayı 164 bin 662 kişiydi. Bu emeklilerin 14 bin 391’i son bir ay içinde iş başvurusu yaptı. Dramatik olan 65 yaş üstünde iş arayanların sayısı da süratle artıyor. Son bir ayda 65 yaş üstü 6 bin 300 kişi İŞKUR’a iş başvurusu yaptı.
Emeklilerin yalnızca yüzde 2-3’ü aldığı emekli aylığıyla geçinebiliyor, geri kalanı hayatta kalma gayreti veriyor. DİSK’e bağlı Emekli-Sen Genel Lideri Cengiz Yavuz’a nazaran temmuzda SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarında yüzde 42.35, memur maaşları ve emekli memur aylıklarında ise yüzde 41.69 artış oldu. Lakin bu bir maaş artışı olmaktan çıktı yalnızca enflasyon farkından ibaret. Yavuz, “Biz bu bayramı bayramlaşmama günü ilan ediyoruz. Emekli torununa bayram harçlığı veremez duruma geldi” dedi. Cengiz Yavuz ile emeklilerin son durumunu konuştuk:
AÇLIK, YOKSULLUKLA BAYRAMA
– Artırım yağdığı, hiperenflasyonun yaşadığı bu ortamda temmuzda verilen maaş farkı bir zammış üzere yansıtılıyor. Bu aklımızla dalga geçmektir. Bu bir fiyat artırımı değil yasal zorunluluktur.
– Açlık hududunun 6 bin 500 TL olduğu bir ortamda emekli 3 bin 500 TL aylıkla sefalete terk ediliyor.
– Emekliler bu bayramı da açlık, yoksulluk ve sefalet içinde geçiriyor. Geçinemiyoruz, yaşayamıyoruz, hele hele bayram hiç yapamıyoruz. Emekli torununa bayram harçlığı verecek durumda bile değil. Bırakın kurban kesmeyi çocuklarını ziyaret edecek yol parasını bulamıyor. Çocuklarına hoş bir bayram sofrası hazırlayamıyor.
– 2018’den bu yana ödenen emekli ikramiyeleri hiperenflasyona karşın 1100 lirayı aşamadı. Bu da iktidarın emeklilere hangi gözle baktığının açık sözü.
PSİKOLOJİLERİ BOZULDU
– 7 milyon emekli ya ikinci bir işte çalışıyor ya da iş arıyor. Bunların tamamına yakını kayıtdışı. Ya bir kırathanede bardak yıkıyor ya ayakkabı boyuyor ya mendil satıyor ya çocuk bakıyor.
– Son devirlerde çok sık yaşıyoruz çekirdek aile kavramı ortadan kalktı. Emekliler kiralarını ödeyemedikleri için çocuklarının yanında sığıntı olmaya başladılar. Bedensel rahatsızlıkları olan emekliler sığıntı olmanın getirdiği yükle ruhsal düşünceler da yaşamaya başladılar.
– Bu kış yüksek elektrik ve doğalgaz faturaları açısından da emeklileri sıkıntı bir devir bekliyor. Bu kışı da emekliler yorganların altında titreye titreye geçirecekler.
BAĞ-KUR EMEKLİSİ İÇİN ÇAĞRI
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Bendevi Palandöken Bağ-Kur ve çiftçi emeklilerinin en düşük maaşı aldığını belirterek düzgünleştirme yapılması gerektiğini açıkladı. Bağ-Kur emekli aylıklarında memurlara yapılan ek gösterge düzenlemesi üzere bir düzenleme yapılmasını isteyen Palandöken, şunları söyledi:
“SSK’li çalışanlar 7 bin 200 prim gün sayısıyla emekli olurken Bağ-Kur’lu esnaf ve sanatkârlarımız 9 bin prim gün sayısını doldurmak zorunda. Esnafımız hafta sonu demeden, bayram seyran demeden çalışmasına karşın en düşük emekli aylığını alıyor. Yapılan son düzenlemeyle taban fiyat 5 bin 500 liraya çıkarılırken memurlar için de 3600 ek gösterge düzenlemesi yapıldı. Lakin 3 bin 500 liradan başlayan Bağ-Kur’lu çalışanların emekli aylıkları çok düşük. Toplumda en çok çalışan kesim olan, dükkânındaki eserleri satarak geçimini sağlayan Bağ-Kur’lu esnafımız ile çiftçilerin emekli aylıkları taban fiyatın altında kalmamalı. Toplumsal güvenlikteki norm birliğine nazaran SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı birleştiğine nazaran emekli aylıkları da eşitlenmeli. Öte yandan esnaf ve sanatkarlarımız emekli olduktan sonra iş yeri kapatma zaruriliği kaldırılmalı ve mevcut ruhsatları devam etmeli”