Yaklaşık 16 yıldır yurt dışında yaşayan turizmci Yusuf Yaran (40), uyku apnesi nedeniyle 10 yıldır her gece “bir daha uyanamama korkusuyla” yatağa gitti. Uykuda 30’dan fazla defa nefesi durduğu için, Cpap ismi verilen teneffüs maskesiyle uyuması gerekiyordu. Aksi taktirde yüzde 50 vefat riski vardı.
‘UYANAMAMA RİSKİ’ İLE YAŞIYORDU
Malezya’da yaşayan Yaran, sık sık kısa iş seyahatlerine gidiyor, ona karşın aygıtını hiç yanından ayırmıyordu. Zira metrelerce uzunluktaki hortuma bağlı maske ve teneffüs aygıtı olmadan uykuya dalarsa, bir gün hiç uyanamama riski vardı.
Hong Kong’a gerçekleştirdiği iki günlük seyahatinde Cpap aygıtını meskende unutan Yaran, tam 2 geceyi hiç uyumadan geçirmek zorunda kaldı. Malezya, Avrupa, hatta Çin’de bile yıllarca hastalığına deva arayan Yaran, şifayı kendi memleketinde, Türkiye’de buldu.
Robotik cerrahi ile Avrupa’da dahi yapılamayan uyku apnesi ameliyatını olmak için 13 bin kilometre uçarak ülkesine gelen Yaran, Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Fatma Tülin Kayhan’ın robotla gerçekleştirdiği birkaç saatlik ameliyatla uykuda ölme kaygısından kurtuldu ve 10 yıldır hayatında birinci kere valizinde Cpap aygıtı olmadan yaşadığı ülkeye geri döndü.
“ÇAREYİ 13 BİN KİLOMETRE ÖTEDEKİ VATANIMDA BULDUM”
Yusuf Yaran, “16 yıldır yurt dışında çalışıyorum. Otel yöneticisiyim. 15 yıldır benim bildiğim, uyku apnesiyle uğraşıyorum. Bunun son 10 yılı hastalığımın, Cpap aygıtıyla idaresiyle geçti. Yurt içinde ve yurt dışında birçok doktora, hastaneye gidip başvurduk. Robotik cerrahinin tahlil olabileceğini öğrendik. Bununla ilgili Malezya ve Singapur’da görüşmelerim oldu. Birden fazla hekimle görüştüm fakat hiçbiri ameliyat deneyimi açısından inanç vermedi ve ben hayatımı aygıtla geçirmeye karar vermiştim. Ta ki eşim, robotik cerrahide kullanılan makineyi dünyada, bilhassa de Avrupa’da en âlâ kullanan tabibe ulaştığını bana söyleyene kadar. ‘Hemen vize çalışmalarına başlayalım’ dedim lakin eşim bu doktorun aslında İstanbul’da olduğunu söyledi. Ben hastalığımın tahlilini yurt dışında ararken Türkiye’de, Malezya’dan tam 13 bin kilometre uzaklıktaki benim doğduğum topraklarda olduğunu öğrendim” dedi
“HER GECE YA ELEKTRİK KESİLİRSE ENDİŞESİYLE UYUYORDUM”
Uyku apne hastalığı olanların hayatındaki zorlukları en yeterli hastalığı yaşayanların bildiğini kaydeden Yaran, “Gece uyuduğunuz vakit şayet yanınızda Cpap makineniz yoksa ya da elektrikler kesilirse ve jeneratör devreye girmezse, sabah uyanma ihtimaliniz yalnızca yüzde 50. Bilhassa benim üzere çok sık seyahat eden biriyseniz, kısa müddetli seyahatlerde bile makineyi yanınızda taşımak zorundasınız. Unuttuğunuz vakit o geceler kabus üzere geçiyor. Olağanda beşerler yanlarına yalnızca laptop çantasını alır, benim her vakit iki çantam oldu” dedi.
Yaran, şöyle konuştu:
“Hong Kong’a iki günlük seyahatimde Cpap cihazımı yanıma almayı unuttum. Bütün iş gezisini ayakta geçirdim. Vefat endişesiyle uyuyamadım, gündüzleri kestirmeye çalıştım. Zira aygıt olmadan uyumanız demek, uyanmama riskini de göze almanız demek. Bunlar çok önemli problemler. Cpap aygıtıyla yaşıyor olmak hayatınızın konforunu çok berbat etkiliyor. Elektriğin kesilmesi ile ilgili daima tasa yaşıyorsunuz. O nedenle ameliyat günüm, yeni doğum tarihim üzere oldu. Tekrar doğmuş üzere hissediyorum zira artık aygıtla bir arada uyumak zorunda değilim. Hatta birinci sefer aygıt olmadan bir seyahat yapacağım, elektrikler kesilmesin diye dua etmek zorunda değilim.”
ÇOCUKLUK ÇAĞINDAKİ ÇENE YAPISI BOZUKLUKLARI RİSK
Kulak burun boğaz uzmanı Prof. Dr. Fatma Tülin Kayhan, uyku apnesinin en kolay tarifiyle uykuda teneffüsün durması ya da tıkanıklıklara bağlı olarak çok yüzeyelleşmesi ile hava akımının azalması, bu nedenle de kan oksijen düzeyinin düşmesiyle seyreden bir hastalık olduğunu söyleyerek şu bilgileri verdi:
“Nefes kesilmeleri 5-10 saniyeden fazlaysa kıymetli bir belirti. Çocuklarda ağız, çene yapısındaki bozukluklar, kubbe damak, dar alt ve üst çene yapısı tedavi edilmezse, ileriki yaşlarda önemli ve cerrahisi güç derecedeki uyku apnelerine sebebiyet verebilir. Bilinenin aksisi pek çok durum var bu hastalıkta. Örneğin uyku apnesinin kilo ile ilintili olduğu düşünülüyor. Çabucak hastalara kilo vermesi söyleniyor. Meğer benim hasta grubumda kilolu hasta oranım yüzde 10’u geçmez. Anatomik yapı bozuklukları, farklılıkları, doku direncinin düşmesi, teneffüs merkezi ve buradaki birtakım düzeneklerin yanlışsız çalışmaması üzere çok karmaşık sistemler var. Hatta tıbbi olarak da hepsini çok net bir halde bilemeyebiliyoruz”
“GECE UYKUDA ÖLME RİSKİ VAR”
İdeal kilonun her 10 kilo fazlasının lisanda büyümeye sebep olduğunu anlatan Prof. Dr. Kayhan, “Üst teneffüs yolunun içerisindeki yumuşak dokunun artması ve bu dokunun kalitesinin bozularak daha gevşek bir hale gelmesi, uykuda nefes alırken oluşan negatif basınca direnç gösterememesi ve bu dokuların teneffüs yoluna hakikat çökmesi sonucu havayolunun tıkanmasıyla apne ortaya çıkıyor. Erken yaşta kalp damar hastalıkları, aritmiler, kalp yetmezliğine kadar çok önemli sorunlara sebep olabiliyor. Hastalar kilo vermekte çok zorlanıyor, süreç kısır döngüye giriyor. Kilo artışları arttıkça apne artıyor, apne arttıkça kilo sorunu büyüyor. Burada cerrahi olarak devreye girmemiz gerekiyor. Çünkü şiddetli apnelerde hastalar konsantrasyon zahmeti, konuşma yaparken uyuyakalma durumu yaşıyor. Hatta ben muayene yaparken uyuyakalan hastalarım var. Gece uykuda bir mühlet nefes alamama ve teneffüs kaybı ile mevtle sonuçlanma riski dahi var. Hasta, günlük hayatında otomobil kazası, tehlikeli iş kazalarına sebebiyet verebiliyor” dedi.
“AVRUPA’DA BU CERRAHİYİ YAPAN MERKEZ YOK”
Şiddetli uyku apnelerinde hastalığa sebep olan anatomik bölgede cerrahi yapmanın çok sıkıntı olduğunu da anlatan Prof. Dr. Kayhan, robotik cerrahinin bu nedenle en uygun seçenek olduğunu söyleyerek kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ağır apnelerde, yani saatte 30’un üzerindeki apnelerde çoklukla lisan kökü ve gırtlak düzeylerinde kapanmalar oluyor. Robotik cerrahinin devreye girmesiyle birlikte, bu hastalarda üç boyutlu görüntüleme altında ameliyat gerçekleştiriyoruz. Kansız, bıçaksız, dışarıdan bir kesi olmadan ve boğazda trakeostomi olmadan bir ameliyat yapmayı sağlıyor. Hasta, bademcik ameliyatı olmuş üzere geçiriyor süreci. Bu cerrahiyi yapabilen dünyada çok az merkez var. Bilhassa Avrupa’da hiç yapılmıyor. O yüzden Amerika’dan da gelen hastalarım var, Avrupa’dan, Kanada’dan gelen hastalarım da var.”